Kiedy ruch sprawia ból i dyskomfort, należy natychmiast zareagować. Skąd biorą się następujące symptomy? Jak dbać o swoje ciało, tak aby mięśnie i stawy spełniały swoje funkcje? Z Kierowniczką Kliniki dr hab. n. med. Krystyną Księżopolską-Orłowską, prof. nadzw. NIGRiR rozmawiała Kinga Kubel Warsaw Press.

Jak wynika z badań TNS Polska aż 59% polskich seniorów uskarża się na codzienny ból stawów i mięśni. Nasila się on szczególnie jesienią, zimą i wczesną wiosną. Jakie są jego główne przyczyny?

U osób starszych występuje najczęściej ból przewlekły, czyli trwający ponad 6 tygodni. Ze względu na przyczynę wyróżniamy jego trzy rodzaje: receptorowy, psychogenny i neuropatyczny.

W przypadku bólu receptorowego bezpośrednio drażnione są zakończenia nerwowe, które przewodzą ból do centralnego układu nerwowego. Ból neuropatyczny, czyli wywodzący się z samego układu nerwowego. Ból psychogenny wynikający z charakterystycznego dla seniorów obniżenia nastroju lub stanów depresyjnych.

Zwykle u osób starszych występuje połączenie tych trzech typów bólu.
Dużym wyzwaniem dla lekarzy jest także to, że seniorzy często cierpią na kilka chorób przewlekłych jednocześnie – mówimy w takich przypadkach o zjawisku wielochorobowości. Utrudnia to znalezienie źródła bólu i jego leczenie.

W procesie starzenia dochodzi również do zaniku funkcji pewnych narządów, na przykład produkujących hormony, co przenosi się ściśle na narząd ruchu. Przykładowo u kobiet przechodzących menopauzę zanika produkcja estrogenów, a to z kolei powoduje rozluźnienie tkanki łącznej – swoją elastyczność tracą wówczas więzadła i powięzie, przez co dochodzi do przeciążeń w obrębie narządu ruchu, co skutkuje bólem.

Sposób leczenia bólu mięśniowo–stawowego zależy od jego przyczyny. Jak zatem złagodzić bóle mięśni i stawów?
Procesu starzenia nie możemy niestety zahamować, ale można poprawić jakość swojego życia w późniejszym wieku. Dbanie o siebie daje nam szansę na zachowanie samodzielności i sprawności do późnej starości, ograniczy także w istotnym stopniu dolegliwości bólowe.

Bardzo ważne jest zachowanie aktywności ruchowej, która pozytywnie wpływa na układ krążeniowo-oddechowy i spowalnia zanik mięśni. We wszystkim jednak należy zachować zdrowy rozsądek: ćwiczenia powinny być dobrane do potrzeb i upodobań pacjenta oraz dawkowane indywidualnie. Pacjenci czasami pytają od kiedy należy zacząć zapobiegać różnym skutkom procesu starzenia się, między innymi dolegliwościom bólowym. Odpowiedź na to pytanie brzmi: od dzieciństwa. Jeśli przez całe życie będziemy dbali o ogólną kondycję, w proces starzenia wystartujemy z wyższego pułapu. Oczywiście aktywność fizyczna jest szczególnie istotna w okresie przejściowym, od około 50. roku życia do późnej starości.

Można w niektórych sytuacjach wspomagać działanie przeciwbólowe środkami farmaceutycznymi. Na rynku dostępne są tabletki i maści, którymi pacjent może łagodzić ból. Zalecam tu jednak dużą ostrożność – długotrwałe przyjmowanie leków przeciwbólowych nie pozostaje obojętne dla organizmu. Jeśli senior cierpi na ból przewlekły, trwający ponad sześć tygodni, warto skonsultować się z lekarzem, na przykład pierwszego kontaktu, geriatrą lub reumatologiem.

Ważna jest też rehabilitacja. Zapewni odpowiednio dobrane dla pacjenta ćwiczenia, ale ponadto nauczy go funkcjonować z ograniczeniami, które przychodzą razem ze starością i pogorszeniem sprawności ruchowej. Wskazówki dotyczące radzenia sobie z prostymi czynnościami – korzystaniem z łazienki, poruszaniem się, przygotowywaniem posiłków – mogą w znaczący sposób zmniejszyć ból.

Nie powinniśmy również lekceważyć roli psychoterapii. Często pacjenci mają problem z zaakceptowaniem faktu, że się starzeją i ich funkcjonowanie jest coraz trudniejsze. Psycholog dysponuje narzędziami i technikami, które mogą pomóc zapanować nad bólem i zmniejszyć jego wpływ na codzienne życie.

Lepiej zapobiegać niż leczyć. Jaka jest zatem recepta na sprawne stawy?
Codzienna i odpowiednio dobrana aktywność ruchowa, zdrowa dieta, dbanie o ogólną kondycję, także umysłową. Zachowaniu sprawnych stawów nie sprzyja oczywiście nadwaga. Diety odchudzające trzeba jednak stosować w konsultacji z dietetykiem, tak by organizm nie został pozbawiony ważnych dla niego składników, choćby wapnia, witaminy D czy białka, szczególnie istotnych dla narządu ruchu.

Czy można uniknąć zachorowania na Reumatoidalne Zapalenie Stawów i spowolnić proces ich zwyrodnienia?
Nikt niestety jeszcze takiego sposobu nie znalazł. Istnieje szereg czynników inicjujących wyzwolenie choroby u osób ze skłonnościami genetycznymi: ciężkie infekcje, nagłe zachwiania hormonalne związane np. z porodem, menopauzą czy andropauzą.

Można natomiast spowolnić przebieg choroby, nie dopuścić do deformacji narządu ruchu i zapanować nad bólem.

Źródło:  http://seniorzy.warsawpress.com/