Zima to okres kiedy nasza ekspozycja na światło słoneczne jest ograniczona. Może to przynieść negatywne konsekwencję dla zdrowia, a przede wszystkim naszego układu kostnego.

Z Prof. dr hab. n. med. Eugeniusz Józef Kucharz kierownikiem Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Reumatologii i Immunologii Klinicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach rozmawiała Kinga Kubel

1.     Jakie czynniki wpływają na kondycję kości i stawów?

Na stan narządu ruchu pracujemy całe życie. Jego stan jest wypadkową czynników genetycznych, a także odżywiania się, aktywności fizycznej i chorób innych narządów. Trzeba pamiętać, że organizm człowieka jest zintegrowaną całością. To, o czym nie można zapomnieć to prawidłowe odżywianie, w tym prawidłowa ilość wapnia i witaminy D systematycznie dostarczana do organizmu, ruch i aktywność fizyczna (ale nie wyczynowa, lecz tylko zapewniając właściwą siłę mięśniową i zapewniająca utrzymanie zakresu ruchu w stawach), umiarkowany, ale stały kontakt ze słońcem oraz leczenie innych chorób, szczególnie takich jak cukrzyca, choroby nerek, wątroby, zaburzenia wydzielania wewnętrznego i inne. Niezbędne jest zaprzestanie palenia tytoniu, będącego jednym z istotnych czynników uszkadzających również narząd ruchu.

2.     Jakie są najczęstsze dolegliwości reumatyczne, z którymi muszą zmagać się osoby w starszym wieku?

 Dominującym problemem jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Jest to zespół zmian związanych ze „zużyciem się” narządu ruchu. Choroba rozwija się przy nadmiernych obciążeniach stawów wynikających z pracy lub uprawiania wyczynowo sportu, a także z uprzednich chorób lub urazów stawów. Nie bez znaczenia jest czynnik osobniczy, po prostu niektórzy z nas mają „silne” kości i stawy, a niektórzy nieco „słabsze” struktury narządu ruchu. Niestety, nie można tej choroby wyleczyć. W terapii pomocne są metody niefarmakologiczne i farmakologiczne. Ważne jest zwalczanie bólu i zapobieganie dalszemu rozwojowi uszkodzenia stawów. Na pewno wymaga to kompleksowej terapii. Często też konieczne są zmiany stylu życia. Czasami niezbędne jest zastąpienie zniszczonego stawu endoprotezą.

3.     Osteoporoza zwana jest cichym złodziejem kości – jakie są jej objawy?

Choroba jest tak cichym złodziejem, że nie ujawnia się klinicznie. Można ją wykryć tylko badaniami (np. pomiarem gęstości mineralnej kości). Kiedy dochodzi do złamania niskoenergetycznego jest już bardzo późno.

4.     Co robić w przypadku wystąpienia objawów osteoporozy? Jakie są sposoby jej leczenia?

Przede wszystkim zapobiegać chorobie w młodości, dbając o prawidłowy rozwój kości w 2-3 dekadzie życia. W tym czasie osiągamy tzw. szczytową masę kostną, która w następnych latach tylko się zmniejsza. Należy eliminować dające się usunąć czynniki uszkadzające kości (np. brak ruchu, złe odżywianie). Kiedy wystąpi złamanie, niezbędna jest profilaktyka dalszych złamań i chociaż próba zatrzymania postępu choroby. Niestety, duża część chorych po wyleczeniu złamania niskoenergetycznego nie otrzymuje dalszego leczenia. Najważniejszym następstwem osteoporozy są złamania, zwykle nieproporcjonalne do siły urazu a wynikające ze zmienionej, osłabionej struktury kości. Musimy więc pamiętać o profilaktyce upadków, które zależą od wielu czynników (wzrok, zawroty głowy, używanie sprzętów pomocniczych, ale także urządzenie mieszkania – progi, śliskie podłogi itp.).

5.     Jak odpowiednio dostosować działania profilaktyczne, aby uniknąć zachorowania na osteoporozę? Jaka jest zalecana suplementacja w celu utrzymania zdrowych kości?

Jak już wspomniałem warto pamiętać, że „w zdrowym ciele są zdrowe kości”. Niezbędne jest właściwe odżywianie, kontakt ze słońcem (wytwarzanie witaminy D w skórze pod wpływem światła słonecznego), prawidłowe spożycie innych witamin (przykładowo K2), ruch fizyczny. Osteoporoza może rozwijać się lub nasilać w wyniku wielu chorób ogólnoustrowych i mieć związek z zażywaniem niektórych leków (np. glikokortykosteroidów, niektórych leków przeciwkrzepliwych).  Dlatego ważne jest leczenie innych stanów uszkadzających kości (przedwczesne wypadnięcie czynności jajników, przewlekłe choroby zapalne, choroby tarczycy, długotrwałe unieruchomienie, choroby nerek, wątroby i inne). Nie bez znaczenia jest wczesne rozpoznanie i leczenie zapaleń stawów i zmian pourazowych. Nadmierne odchudzanie i mała masa ciała też sprzyjają rozwojowi osteoporozy. O szkodliwości palenia tytoniu dla struktury kości już wcześniej wspomniałem.

Źródło: www.seniorzy.warsawpress.com