Rozmowa z prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL WUM, Międzyleski Szpital Specjalistyczny, n.t. wydolności serca.

Jednym z najczęściej występujących problemów zdrowotnych jest nadciśnienie tętnicze. Częstość jego występowania rośnie wraz z wiekiem. Diagnostyka oraz leczenie tej dolegliwości wśród seniorów wymagają indywidualizacji postępowania.

Jak prawidłowo i kiedy najlepiej dokonywać pomiaru ciśnienia krwi?

Pomiaru ciśnienia powinien dokonać lekarz lub pielęgniarka. Istnieje cały rozdział, poświęcony prawidłowemu sposobowi jego wykonywania. Określają go wytyczne, które ukazują się co pewien czas, ostatnie ukazały się w tym roku i są wspólnymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Jest to stosunkowo dość prosta czynność. Jeżeli pacjent ma nadciśnienie tętnicze i posiada aparat , lekarz może nauczyć go, jak dokonywać pomiaru samemu.

Takie domowe pomiary są jednym z ważnych elementów w diagnostyce, m.in. wówczas kiedy mamy do czynienia z występowaniem tak zwanego nadciśnienia białego fartucha, czyli sytuacją, w której w trakcie dokonywania pomiarów gabinetowych zarówno przez pielęgniarki, jak i lekarzy, ciśnienia są nieprawidłowe, a może to być związane ze stresem wynikającym z samej wizyty lekarskiej. W związku z tym podnosi się rolę samopomiarów domowych, a także badań holterowskich, czyli monitorowania ciśnienia przez całą dobę. Specjalne aparaty i narzędzia, które mierzą ciśnienie przez 24 godziny, pozwalają na zaobserwowanie skoków ciśnienia w ciągu dnia, jak i w nocy.

Obecność bądź brak fizjologicznych spadków daje możliwość wnioskowania, jak pacjent reaguje na daną sytuację. Oczywiście pomiar choć jest czynnością prostą – trzeba się go jednak nauczyć. Z odpowiednią wiedzą w tym zakresie nie jest to trudne czy skomplikowane zadanie. Lekarz może łatwo poinstruować pacjenta, w jaki sposób poprawnie założyć mankiet i w jak prawidłowo go pompować, czy gdzie przyłożyć słuchawkę, można też używać aparatów automatycznych.

Jakie są poprawne normy ciśnienia krwi u osób starszych?

Do grona osób starszych zaliczamy pacjentów 65 plus. Właściwe normy ciśnienia krwi uwarunkowane są także obecnością chorób towarzyszących. Zależy więc, czy u osoby starszej zdiagnozowano jedynie podwyższone ciśnienie tętnicze, czy choruje również na cukrzycę, chorobę wieńcową albo niewydolność serca. Ogólną populacyjną granicą, przy której podejmuje się decyzję o leczeniu, jest wartość równa bądź wyższa niż 140/90 mm Hg, czasem ciśnienie przy którym podejmuje się terapię, zwłaszcza u osób po 80-tce wynosi 150 lub nawet 160 mm Hg. Cele terapeutyczne wyznacza się w zależności od tego, jakie są dodatkowe obciążenia pacjenta. Przykładowo dla chorego, u którego zdiagnozowano dodatkowo chorobę wieńcową, przyjmuje się, że te docelowe wartości są optymalne między 120 a 130 mm Hg. Można uznać, że dla osób starszych te wartości są ustawione na nieco wyższym poziomie – między 130 a 140 mm Hg. Nie można więc gwałtownie, zbyt szybko i mocno obniżać ciśnienia u osób w wieku podeszłym, ponieważ takie działanie niekoniecznie musi przynosić ze sobą korzyści.

Jak wygląda leczenie nadciśnienia tętniczego u osób w podeszłym wieku?

Sposób terapii, leczenia i wybór leku pierwszego rzutu zależny od wielu okoliczności i indywidualnego profilu pacjenta. Jest uwarunkowany od tolerancji i dotychczasowego doświadczenia w tym zakresie oraz obecności innych chorób. Inaczej leczy się izolowane nadciśnienie skurczowe, czy takie któremu towarzyszy przewlekła choroba nerek, niewydolność serca czy choroba wieńcowa, albo zaburzenia rytmu czy cukrzyca.

Dla grona osób w podeszłym wieku, czyli grupy 65 plus wybieramy często i chętnie diuretyki tiazydowe lub tiazydopodobne, a także leki z grupy antagonistów wapnia. Mogą to też być to leki z grupy inhibitorów konwertazy lub sartany (czyli te, które hamują układ renina–angiotensyna–aldosteron) W wielu przypadkach występuje sytuacja, w której łączymy te leki – aby osiągnąć cele terapeutyczne, konieczne jest stosowanie preparatów z różnych grup, przeważnie preparatów złożonych. Najistotniejsze jest to, aby rozpocząć terapię. Leczone nadciśnienie jest mniej groźne. Zaniedbanie tej kwestii może przynieść poważne konsekwencje zdrowotne, jakimi są powikłania sercowo naczyniowe, w tym udary mózgu, incydenty wieńcowe czyli zawały serca. Nie można dopuszczać do takich komplikacji. Misją każdego lekarza jest jak najszybsza diagnoza i rozpoznanie nadciśnienia oraz wdrożenie odpowiedniej terapii u swojego pacjenta, który może liczyć na wsparcie.

Jaką profilaktykę powinno się stosować, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia nadciśnienia?

Profilaktyka osób starszych powinna wyglądać podobnie do profilaktyki chorych w każdym wieku. Powinni oni prowadzić zrównoważony tryb życia. Przede wszystkim zadbać o właściwy sposób żywienia. Czasem trzeba ograniczyć używanie chlorku sodu (soli). Wprowadzić zdrową dietę, która przyczyni się do utrzymania właściwej masy ciała, bogatej w niezbędne składniki pokarmowe, witaminy i minerały. Systematyczna aktywność fizyczna, dostosowana oczywiście do indywidualnych potrzeb, zwiększy wydolność serca. Nie można zapominać również o odpowiedniej ilości wypoczynku i unikaniu sytuacji stresowych. Bardzo ważne jest również wsparcie psychiczne. Im wcześniej senior zacznie dbać o siebie, tym korzystniej odbije się to na jego zdrowiu.

Rozmawiała Kinga Kubel

Wszystkie artykuły można przeczytać na http://seniorzy.warsawpress.com/  Zapraszamy!