Bycie niezależnym to dla osób z ograniczeniami ruchowymi bardzo ważny aspekt codziennej egzystencji. Autonomii sprzyja mobilność, która umożliwia samodzielne przemieszczanie się oraz swobodne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym. Jakie wymagania stawia się przed osobą niepełnosprawną za kierownicą, jakie ma prawa oraz z jakich udogodnień może korzystać? O tym w poniższym artykule.

Przemieszczanie się stanowi jedną z najważniejszych potrzeb warunkujących niezależność oraz możliwości decydowania o miejscu swojego przebywania. Prowadzenie pojazdu sprawia, że zarówno codzienne funkcjonowanie, jak i realizacja własnych celów i aspiracji staje się bardziej komfortowa. Warto jednak zaznaczyć, że o tym, czy każda osoba niepełnosprawna może być kierowcą, zawsze decyduje lekarz.

Jako, że pojęcie osoby niepełnosprawnej obejmuje wiele czynników w niniejszym artykule opisane zostaną jedynie te dotyczące dysfunkcji ruchu (na przykład osoba po amputacji kończyny dolnej). Warto zaznaczyć, że w tym przypadku będziemy mówić o niepełnosprawności niewpływającej na zdolności poznawcze/umysłowe, a jedynie o takiej, w której ograniczona jest wyłącznie sprawność kończyn górnych, dolnych lub kręgosłupa.

Jak uzyskać prawo jazdy?

Osoba niepełnosprawna fizycznie może być kierowcą pod warunkiem:
• osiągnięcia odpowiedniego wieku,
• uzyskania orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem,
• odbycia odpowiedniego szkolenia adekwatnego do danej kategorii oraz osiągnięcia pozytywnego wyniku na egzaminie państwowym (w przypadku „posiadania orzeczenia lekarskiego z adnotacją o możliwości prowadzenia pojazdu silnikowego po przystosowaniu go do rodzaju schorzenia – konieczne jest zapewnienie na egzamin takiego pojazdu, który będzie przystosowany do rodzaju schorzenia osoby egzaminowanej“. (Dz. U. Nr 217 poz. 1834, §19 pkt. 3). W sytuacji, kiedy prawo jazdy zostało zdobyte jeszcze przed wystąpieniem niepełnosprawności, konieczne jest niezwłoczne zawiadomienie o tym starosty. Zobowiązuje do tego artykuł 98 Kodeksu Drogowego – Prawo o Ruchu Drogowym, który nakazuje „niezwłoczne zawiadomienie starosty nie tylko w sytuacji utraty bądź zniszczenia dokumentu, ale i nastąpienia zmiany stanu faktycznego wymagająca zmiany danych zawartych w prawie jazdy”. Wiąże się to z czasowym zawieszeniem uprawnień do kierowania pojazdem na czas przejścia niezbędnych badań lekarskich. Obejmują one między innymi ocenę siły mięśniowej i chwytności rąk, czy ograniczeń ruchomości stawów – palców i nadgarstków, łokciowych, barkowych.
Warto podkreślić, że istnieje możliwość uzyskania dofinansowania na pokrycie kosztów prawa jazdy kat. B ze środków PFRON. Dotyczy ono nie tylko samego kursu, ale i kosztów egzaminu państwowego oraz ewentualnych dojazdów.

Wyposażenie samochodu osób z niepełnosprawnością

Przystosowanie techniczne pojazdu do potrzeb osób niepełnosprawnych w polskim prawie uregulowane jest bardzo ogólnie. Zaznacza się, że: pojazd uczestniczący w ruchu drogowym musi być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego: nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę, nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego poziom określony w przepisach szczegółowych, nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych, nie powodowało niszczenia drogi, zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu, nie powodowało zakłóceń radioelektrycznych w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych.

Najczęściej stosuje się tzw. ręczny gaz i hamulec. Polega to na przeniesieniu funkcji, jaka jest przypisana nogom kierowcy, na poziom rąk. Innym rozwiązaniem jest zakup auta z automatyczną skrzynią biegów.

Dobór odpowiednich urządzeń jest kluczowy, aby prowadzenie pojazdu przez osoby z niepełnosprawnością ruchową było bezpieczne. Dokonując dostosowania samochodu trzeba więc pamiętać o przestrzeganiu wytycznych otrzymanych w trakcie badania, ujętych w kodach w rubryce 12 prawa jazdy.

Przywileje niepełnosprawnych za kierownicą

Do niepełnosprawnych kierowców posiadających aktualną kartę parkingową adresowane są regulacje prawne, których celem jest zapewnienie osobom o obniżonej sprawności ruchowej dostępności do określonych obiektów oraz do miejsc parkingowych. Oprócz uprawnienia do parkowania na miejscach specjalnie wydzielonych, tzw. „kopertach” kierujący może nie stosować się, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności do określonych znaków drogowych takich, jak:
• zakaz ruchu w obu kierunkach,
• zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych,
• zakaz wjazdu autobusów,
• zakaz wjazdu motocykli,
• zakaz wjazdu motorowerów”,
• zakaz postoju” – dopuszczalny czas postoju dłuższy niż 1 minuta jest wskazany na znaku albo na umieszczonej pod nim tabliczce,
• zakaz postoju w dni nieparzyste,
• strefa ograniczonego postoju.

Chyba, że pod tymi znakami umieszczona jest tabliczka z napisem „Dotyczy także/i symbolem osoby niepełnosprawnej.
Z przedstawionych powyżej zwolnień mają możliwość skorzystania zarówno kierowcy
o obniżonej sprawności ruchowej, jak i osoby je przewożące. Warunkiem jest posiadanie i umieszczenie karty parkingowej za przednią szybą samochodu w taki sposób, aby w pełni była ona czytelna.

Powyższy tekst stanowi jedynie fragment obszerniejszego poradnika opisującego obowiązki i uprawnienia niepełnosprawnych kierowców. Pełna wersja publikacji znajduje się na blogu firmy protetyczno-ortopedycznej „Orto-Pes” – www.ortopes.pl

Źródło: Materiał prasowy