Dziadkowie pełni gwiazd

„Nikt nie jest w stanie zapewnić dzieciom tego,
co mogą im dostarczyć dziadkowie:
to Oni obsypują pyłem gwiazd życie swoich wnucząt”.
A. Haley

Artykuł niniejszy poświęcony jest postawom, które mogą pojawiać się w relacjach pomiędzy Dziadkami, a wnukami. Opracowanie: psycholog mgr Beata Kulig.

Kilka słów wstępu:

Role Babci Dziadka są specyficzne, wymagające, choć nie tylko. W całym swym bogactwie niosą ładunek emocjonalny i doświadczenia obcowania z wnukami, które nieporównywalne jest z żadnym innym doświadczeniem miłości. Trzeba umieć się w tej roli odnaleźć, przyjąć określoną postawę względem siebie samego i wnuków.

Dziadkowie postrzegani są przede wszystkim jako źródła wsparcia dla rodziców, jako osoby, którym z pełnym zaufaniem rodzice mogą powierzyć swoje dziecko, bez obaw o jego bezpieczeństwo. Dla wnuków są często wspaniałymi towarzyszami zabaw, cierpliwymi słuchaczami, powiernikami tajemnic, pocieszycielami, wzorami do naśladowania. Dziadkowie także otrzymują wiele od swoich wnuków. Często to właśnie oni pomagają odnaleźć się im we współczesnym świecie, towarzyszą podczas codziennych obowiązków, mobilizują do aktywności, odkrywania nowinek, nawiązywania relacji.

Relacja z wnukami jest wyjątkowa, dziadkowie, dzięki zebranym w ciągu życia doświadczeniom, służą dzieciom nie tylko opieką, ale przede wszystkim są źródłem mądrości, przekazicielami tradycji. Powinni zatem wspierać rodziców w wychowaniu dziecka, towarzyszyć, służyć radą, ale nie wyręczać.

To, jaki będzie charakter kontaktów dziadkowie – wnuki zależy w głównej mierze od dziadków, od tego jak będą chcieli je kształtować, jak pojmują swoją rolę w rodzinie i jak będą chcieli ją pełnić. Dużo zależy jednak także od ich dzieci, czy pozwolą na kontakty dziecka z dziadkami i czy będą potrafili widzieć w nich pozytywne aspekty.

Trzy główne typy związków między dziadkami a wnukami:

Związek zdystansowany – dziadkowie to „mało znani dalecy krewni”, kontaktują się z wnukami stosunkowo rzadko i mają niewielki bezpośredni wpływ na ich życie, co jest wynikiem fizycznego lub/i emocjonalnego oddalenia. Ich stosunek do wnuków jest chłodny i zdystansowany. Nie postrzegają roli dziadka/babci jako znaczącej w ich życiu, są skupieni na sobie samych, karierze zawodowej, samorealizacji.
Związek zaangażowany – dziadkowie są „troskliwymi opiekunami”, współwychowują wnuki, są aktywnie zaangażowani w opiekę nad nimi, często zastępują zajętych głównie pracą rodziców. Nierzadko, pochłonięci troską o wnuki, zapominają o własnych potrzebach i zainteresowaniach.
Związek towarzyski – dziadkowie to „mądrzy towarzysze”, budują ciepłe relacje ze swoimi wnukami, poświęcają im dużo czasu, często je rozpieszczają, ale nie podejmują związanych z opieką nad nimi obowiązków, nie zastępują rodziców. Znajdują równowagę pomiędzy troską o innych a troską o siebie, swoje potrzeby i ulubione aktywności.

Zarówno dziadkowie jak i ich dzieci powinni odpowiedzieć sobie na pytanie, jak w ich rodzinie wygląda relacja dziadkowie – wnuki. Czy jest to związek bliski, oparty na pozytywnych, ciepłych emocjach, gdzie dziadkowie, świadomi swojej roli, nie starają się zastępować czy wyręczać rodziców w ich obowiązkach, ale są dla nich oparciem i służą im swoim doświadczeniem, wtedy kiedy o to proszą. Tylko w takim wypadku relacje wewnątrzrodzinne będę układać się prawidłowo, a dziecko będzie się prawidłowo rozwijać, zwłaszcza w sferach emocjonalnej i społecznej.

Oprócz rodzaju relacji, jakie łączą babcię/dziadka z wnuczką/wnuczkiem, dziadkowie spełniają w każdej rodzinie określone role.

Role symboliczne, które babcie/dziadkowie mogą pełnić w swoich rodzinach:

„Kotwica” – stanowi stały punkt odniesienia, szczególnie ważny, gdy rodzina doświadcza kłopotów albo podlega zmianie. Dba o kontakty rodzinne, scala rodzinę, pokazuje sens budowania swego życia w oparciu o wartości, jest źródłem życiowej mądrości, pomagaj odkryć sens życia, uformować tożsamość.
„Ochroniarz” – stoi na straży trwałości rodziny, zapewnia ochronę i opiekę w niebezpieczeństwie. Wspiera rodziców w wychowywaniu i opiece nad dziećmi, pomaga w trudnej sytuacji finansowej, jest źródłem wsparcia i bezwarunkowej akceptacji dla swoich wnuków, troszczy się o to, by zachować rodzinę jako całość
„Arbiter” – jest negocjatorem w sporach między rodzicami a dziećmi, obniża napięcie między nimi, pomaga im rozwiązywać konflikty i zrozumieć siebie nawzajem.
„Historyk” – pomaga rodzinie dostrzec ciągłość między przeszłością a teraźniejszością, jest źródłem zakorzenienia i ciągłości międzypokoleniowej, naturalnym nauczycielem historii, dbającym o pielęgnowanie rodzinnych tradycji (za: Appelt, 2007).
Zwykle role te przenikają się nawzajem, choć prym wiedzie jedna z nich. Babcia/dziadek często nawet nie są świadomi tego, że są „ochroniarzami” czy „historykami”, przyjęta etykieta niema najmniejszego znaczenia, liczy się bowiem jej treść, określone zachowania. Dziadkowie przyjmują rolę w sposób naturalny, intuicyjny, opierając się często na doświadczeniach z własnego dzieciństwa, obserwacji innych dziadków czy własnych wyobrażeniach i przekonaniach o tym, jacy powinni być dziadek czy babcia.

Warto pielęgnować relacje dziadków z wnukami. Prawidłowe, pozytywne więzi międzypokoleniowe są jednym z gwarantów szczęścia całej rodziny.

Autor: Emilia Glugla, ekspert ds. relacji społecznych serwisu www.zdrowy-senior.org

szlachetnezdrowie.bloog.pl.