W literaturze znajdujemy wiele definicji jakości życia, stwarza to możliwość ujęcia problemu w sposób całościowy, łączący w sobie zagadnienia z zakresu medycyny, psychologii, socjologii, filozofii oraz ekonomii społecznej.

Na nasze potrzeby przyjmujemy definicję jakości życia opracowaną przez ekspertów WHO w 1993 roku, według której jakość życia jest: „spostrzeganiem przez osobę własnej sytuacji życiowej w kontekście uwarunkowań kulturowych, systemu wartości oraz w związku ze swoimi celami, normami i zainteresowaniami”[1]. W oparciu o tę definicję w 1997 roku Saxen i Orley wyodrębnili czynniki, które są składowymi jakości życia jednostki, a są to: zdrowie fizyczne, stan psychiczny, stopień niezależności, relacje z innymi ludźmi oraz środowisko, w jakim żyje dana osoba[2].

Określenie poziomu jakości życia konkretnej osoby starszej wymaga spojrzenia na jej życie i otoczenie z jej własnej perspektywy. W gerontologii odnosi się ona do poczucia własnej wartości, satysfakcji z życia i szeroko pojętego dobrostanu psychicznego, jest także wyrazem poczucia przynależności do grupy i bycia potrzebnym drugiemu człowiekowi.

Starzenie się człowieka związane jest ze stratami w wielu obszarach życia: zdrowia, sprawności funkcjonalnej, sprawności psychicznej, utraty osób bliskich. Nakładanie się owych strat przyczynia się do spadku jakości życia. Kluczowe znaczenie dla utrzymania dobrej jakości życia osób starszych ma więc szereg czynników, które będą umożliwiały podtrzymanie aktywności i samodzielności, będą dawały poczucie bezpieczeństwa oraz satysfakcjonujące więzi społeczne.

Niemniej istotną kwestią jest utrzymanie sprawności funkcji poznawczych, które ściśle związane są z autonomią człowieka oraz możliwością podejmowania decyzji i kontroli nad biegiem życia. Także świadomość dostępu do świadczeń medycznych i socjalnych daje osobom starszym poczucie większej jakości życia i pomaga radzić sobie z wymaganiami jakie niesie za sobą życie.

Havighurst podkreśla, że zadowolenie z życia jest powiązane również z wcześniejszymi okresami życia. Uważa on, że pomyślne starzenie się jest związane z aktywnością życiową w każdym okresie życia i zakłada ono podejmowanie różnorodnych zadań oraz rozwiązywanie kryzysów.

Zgodnie z prezentowaną przez niego koncepcją zadowolenie z życia decyduje o przystosowaniu oraz równowadze pomiędzy osobistymi potrzebami i oczekiwaniami, a społecznymi i biograficznymi wydarzeniami życiowymi. Dla przykładu, jeśli idzie o aktywność osoby starszej, najważniejsza jest kontynuacja jej stylu z wcześniejszych etapów życia. Od osoby, która prowadziła domocentryczny styl życia i aktywność z nim związaną we wcześniejszych latach, nie należy wymagać po przejściu na emeryturę zwiększenia aktywności do poziomu, który dotyczy osób prowadzących styl życia oparty na aktywności społecznej[3].

[1] World Health Organization. Report of WHOQOL Focus Group Work. World Health Organization. Geneva; 1993.
[2] Papuć E., Jakość życia i sposoby jej ujmowania, w:  Curr Probl Psychiatry 2011; 12(2): 141-145
[3] Steuden St., Psychologia starzenia się i starości, Warszawa 2012, s. 162-166.

Źródło: www.petra-senior.pl